๐—–๐—ข๐—ฉ๐—œ๐——-๐Ÿญ๐Ÿต ๐—Ÿ๐˜‚๐—ป๐—ด๐—ป๐—ผ ๐—ฎ ๐—ธ๐—ถ๐—ธ๐—ต๐—ฎ๐˜„๐—ถ ๐—บ๐—ฎ๐˜„, ๐—ฎ๐—ต๐—ถ๐—ต ๐—ธ๐—ฒ๐—ต ๐—ธ๐—ผ๐—ถ๐—ฝ๐—ฎ๐—ป ๐—ต๐—ผ๐—ป๐—ด ๐—ฝ๐—ถ๐—ฎ๐—ป๐—ด?

Image may contain: text
๐‘จ ๐‘ฒ๐’Š๐’Œ๐’‰๐’‚๐’˜๐’Š ๐’…๐’Š๐’๐’ˆ๐’Š๐’ ๐’–๐’‘๐’๐’‚:
Tulai pulnatna (COVID-19) tawh kisai, tu dongciang muhna tuamtuam anei ki om gige lai hi. Tua sungah hih lungno pen Sente in a khawi uh ahih keileh dat (chemical) tuamtuam abawlna lam pan un apiang hi ding hi ci-in a um pawlkhat ki om hi. Tua bangin a umte a dingin thu nih om hi. Khatna-ah: tua coronavirus (COVID-19) icih, SARS-CoV-2 pen Wuhan a om Lungno tawh kisai kattelna mun (Wuhan Institute of Virology) ah a om lungnote sungpan hong kipan lungno namkhat hi cih upna leh; a nihna ah, hih lungno pen Sente in nuntakna nei galvan (Bio Weapon) dinga tua lungno kattelna mun ah a khawina lam uh pan, sepkhialhna khat hangin, lawhcing lo in hi bangin hong ki zelh khia gawp hi ding hi cih upnate ahi hi.
Hih upnate a kipatkhiat cilna pen, January kha-a The Washington Times ah thului kigelh khat pan hong kipan ahi hi. Tua thului gelh pa pen, nainggangyi siam Bill Gertz hi aa, a thului sungah โ€œ๐˜๐˜ช๐˜ฉ ๐˜Š๐˜–๐˜๐˜๐˜‹-19 ๐˜ฑ๐˜ฆ๐˜ฏ ๐˜š๐˜ฆ๐˜ฏ๐˜ต๐˜ฆ ๐˜ช๐˜ฏ ๐˜จ๐˜ข๐˜ญ๐˜ท๐˜ข๐˜ฏ ๐˜ฅ๐˜ช๐˜ฏ๐˜จ๐˜ข ๐˜ญ๐˜ถ๐˜ฏ๐˜จ๐˜ฏ๐˜ฐ ๐˜ข ๐˜ฌ๐˜ฉ๐˜ข๐˜ธ๐˜ช๐˜ฏ๐˜ข ๐˜ญ๐˜ข๐˜ฎ๐˜ฑ๐˜ข๐˜ฏ ๐˜ข ๐˜ฌ๐˜ช๐˜ฑ๐˜ข๐˜ฏ ๐˜ฉ๐˜ช ๐˜ข๐˜ข, ๐˜ฎ๐˜ช๐˜ฌ๐˜ข๐˜ฏ๐˜จ๐˜ต๐˜ฆ ๐˜ต๐˜ฉ๐˜ถ๐˜ฌ๐˜ข๐˜ฏ ๐˜จ๐˜ข๐˜ญ๐˜ฌ๐˜ข๐˜ฑ๐˜ฃ๐˜ถ ๐˜ญ๐˜ถ๐˜ช ๐˜ฌ๐˜ฉ๐˜ข๐˜ต ๐˜ป๐˜ฐ๐˜ฏ๐˜จ๐˜ฉ ๐˜ต๐˜ถ๐˜ข ๐˜ญ๐˜ถ๐˜ฏ๐˜จ๐˜ฏ๐˜ฐ ๐˜ฌ๐˜ฉ๐˜ข๐˜ธ๐˜ช๐˜ฏ๐˜ข ๐˜ต๐˜ข๐˜ธ๐˜ฉ ๐˜ฌ๐˜ช๐˜ป๐˜ฐ๐˜ฎ ๐˜ฅ๐˜ช๐˜ฏ๐˜จ๐˜ช๐˜ฏ ๐˜ญ๐˜ข๐˜ฎ๐˜ฆ๐˜ต ๐˜ฉ๐˜ถ๐˜ข๐˜ช ๐˜ฉ๐˜ช.โ€ Ci-in gelh hi. USA Today in March 22 ni a thusuahna sunguah, ๐˜ฉ๐˜ช๐˜ฉ ๐˜ต๐˜ฉ๐˜ถ ๐˜ต๐˜ข๐˜ธ๐˜ฉ ๐˜ฌ๐˜ช๐˜ด๐˜ข๐˜ช ๐˜ต๐˜ฉ๐˜ถ๐˜ญ๐˜ถ๐˜ช ๐˜จ๐˜ฆ๐˜ญ๐˜ฉ๐˜ฑ๐˜ข ๐˜ค๐˜ฐ๐˜ฏ๐˜ต๐˜ข๐˜ค๐˜ต ๐˜ช๐˜ฏ, ๐˜ต๐˜ถ๐˜ข-๐˜ข ๐˜ต๐˜ฉ๐˜ถ๐˜ญ๐˜ถ๐˜ช ๐˜ต๐˜ข๐˜ธ๐˜ฉ ๐˜ฌ๐˜ช๐˜ด๐˜ข๐˜ช ๐˜ค๐˜ฐ๐˜ฎ๐˜ฎ๐˜ฆ๐˜ฏ๐˜ต ๐˜ฉ๐˜ฐ๐˜ฏ๐˜จ ๐˜ฑ๐˜ช๐˜ข๐˜ฌ ๐˜ฏ๐˜ข ๐˜ฅ๐˜ช๐˜ฏ๐˜จ ๐˜ฌ๐˜ข ๐˜ป๐˜ข๐˜ฌ๐˜ด๐˜ข๐˜ฌ ๐˜ฏ๐˜ช๐˜ญ๐˜ฐ๐˜ฉ ๐˜ถ๐˜ฉ ๐˜ฉ๐˜ข๐˜ฏ๐˜จ๐˜ช๐˜ฏ ๐˜ฃ๐˜ข๐˜ฏ๐˜จ๐˜ฎ๐˜ข๐˜ฉ ๐˜ฉ๐˜ฐ๐˜ฏ๐˜จ ๐˜ฅ๐˜ข๐˜ธ๐˜ฏ๐˜จ๐˜ฌ๐˜ช๐˜ฌ ๐˜ญ๐˜ฐ ๐˜ฉ๐˜ช, ci-in gelh uh hi. Tu in ahih leh tua thului The Washington Times pan ki phiat khiat sak kik khinta hi. Tua dung zui-in, Nainggangyi siam khat mah ahi Sen. Tom Cotton (R-AR) in zongh hih virus pen Lungno khawina/bawlna/kattelna tawh kizom ding hi ci-in Fox News ah gen ngei hi. New York Post ah Senteโ€™ milip khantohna tawh kisai etcikna panmun ala Steven Mosher in zongh tua bangh mah cileuleu hi.
A tunga tawh kizawitawnin, Senteโ€™ online media tuamtuam ah zongh ngaihsutna tuamtuam laang hi. The South China Morning Post ah February 20 ni hi bangin thusuak hi. โ€œ๐˜ž๐˜ถ๐˜ฉ๐˜ข๐˜ฏ ๐˜๐˜ฏ๐˜ด๐˜ต๐˜ช๐˜ต๐˜ถ๐˜ต๐˜ฆ ๐˜ฐ๐˜ง ๐˜๐˜ช๐˜ณ๐˜ฐ๐˜ญ๐˜ฐ๐˜จ๐˜บ ๐˜ข๐˜ฉ ๐˜ฏ๐˜ข ๐˜ด๐˜ฆ๐˜ฎ ๐˜Š๐˜ฉ๐˜ฆ๐˜ฏ ๐˜˜๐˜ถ๐˜ข๐˜ฏ๐˜ซ๐˜ช๐˜ข๐˜ฐ ๐˜ช๐˜ฏ ๐˜ข ๐˜ฏ๐˜ข๐˜ด๐˜ฆ๐˜ฑ๐˜ฏ๐˜ข ๐˜ท๐˜ถ๐˜ข๐˜ฉ ๐˜ข ๐˜ฎ๐˜ข๐˜ฌ๐˜ข๐˜ช ๐˜ž๐˜ข๐˜ฏ๐˜จ ๐˜ ๐˜ข๐˜ฏ๐˜บ๐˜ช-๐˜ช๐˜ฏ, ๐˜ญ๐˜ถ๐˜ฏ๐˜จ๐˜ฏ๐˜ฐ๐˜ต๐˜ฆ ๐˜ด๐˜ฆ๐˜ข๐˜ง๐˜ฐ๐˜ฐ๐˜ฅ ๐˜ด๐˜ข๐˜ช๐˜ต๐˜ฆ ๐˜ข๐˜ฉ ๐˜ป๐˜ถ๐˜ข๐˜ฌ ๐˜ด๐˜ช๐˜ฎ๐˜ช๐˜ฏ, ๐˜ต๐˜ถ๐˜ข ๐˜ฎ๐˜ถ๐˜ฏ ๐˜ฑ๐˜ข๐˜ฏ ๐˜ฉ๐˜ช๐˜ฃ๐˜ข๐˜ฏ๐˜จ ๐˜ต๐˜ฉ๐˜ถ (๐˜ต๐˜ถ๐˜ญ๐˜ข๐˜ช ๐˜ฏ๐˜ข๐˜ต๐˜ฏ๐˜ข) ๐˜ต๐˜ข๐˜ธ๐˜ฉ ๐˜ข ๐˜ฌ๐˜ช๐˜ป๐˜ฐ๐˜ฎ๐˜ต๐˜ฐ ๐˜ฉ๐˜ช ๐˜ค๐˜ช-๐˜ช๐˜ฏ ๐˜จ๐˜ฆ๐˜ฏ, ๐˜ค๐˜ช๐˜ฉ ๐˜ต๐˜ฉ๐˜ถ ๐˜ฌ๐˜ช๐˜ป๐˜ข-๐˜ข๐˜ฉ๐˜ช๐˜ฉ ๐˜ฎ๐˜ข๐˜ฏ๐˜ช๐˜ฏ, ๐˜›๐˜ฉ๐˜ฆ ๐˜š๐˜ฐ๐˜ถ๐˜ต๐˜ฉ ๐˜Š๐˜ฉ๐˜ช๐˜ฏ๐˜ข ๐˜”๐˜ฐ๐˜ณ๐˜ฏ๐˜ช๐˜ฏ๐˜จ ๐˜—๐˜ฐ๐˜ด๐˜ต ๐˜ฑ๐˜ข๐˜ฏ ๐˜ฅ๐˜ฐ๐˜ต๐˜ฏ๐˜ข ๐˜ฌ๐˜ข ๐˜ท๐˜ข๐˜ฏ๐˜ฆ๐˜ช๐˜ฉ ๐˜ถ๐˜ฉ ๐˜ฉ๐˜ข๐˜ฏ๐˜จ๐˜ช๐˜ฏ, ๐˜Š๐˜ฉ๐˜ฆ๐˜ฏ ๐˜ช๐˜ฏ ๐˜ด๐˜ข๐˜ฏ๐˜จ ๐˜ต๐˜ฉ๐˜ฆ๐˜ช๐˜ญ๐˜ฐ ๐˜ช๐˜ฏ ๐˜ฉ๐˜ฆ๐˜ฉ ๐˜ฉ๐˜ช.โ€ Ci-in kigelh hi.
Hih a tunga teng pen tu a pulnatna lungno, a kikhawi dingin upna hi aa, naingnganyi siamte tung panin hong kipan ahih lam a tungah ih mu hi.
๐‘จ ๐‘ฒ๐’Š๐’Œ๐’‰๐’‚๐’˜๐’Š ๐’‰๐’Š๐’๐’ ๐’‚๐’„๐’Š ๐’‘๐’‚๐’˜๐’:
Hih lungno pen a kibawl tawm lungno ahih keileh chemical tuamtuam pan a, hong piang tawm lungno hilo in, a om ngiat, tabawah ngiat hi aci mi pawlkhat om leuleu hi.
The Washington Post tawh holimna-ah Professor Richard Ebrigh (Rutgers University, Chemical Biology) in, โ€œ๐˜ต๐˜ถ๐˜ข ๐˜ญ๐˜ถ๐˜ฏ๐˜จ๐˜ฏ๐˜ฐ (๐˜ท๐˜ช๐˜ณ๐˜ถ๐˜ด) ๐˜ช๐˜ช ๐˜จ๐˜ฆ๐˜ฏ๐˜ฐ๐˜ฎ๐˜ฆ ๐˜ญ๐˜ฆ๐˜ฉ ๐˜ข ๐˜ด๐˜ถ๐˜ฏ๐˜จ๐˜ข ๐˜ฐ๐˜ฎ๐˜ต๐˜ฆ ๐˜ฌ๐˜ข๐˜ต๐˜ต๐˜ฆ๐˜ญ๐˜ฏ๐˜ข ๐˜ฅ๐˜ถ๐˜ฏ๐˜จ ๐˜ป๐˜ถ๐˜ช-๐˜ช๐˜ฏ, ๐˜ต๐˜ถ๐˜ข ๐˜ญ๐˜ถ๐˜ฏ๐˜จ๐˜ฏ๐˜ฐ ๐˜ฑ๐˜ฆ๐˜ฏ ๐˜ข ๐˜ฌ๐˜ช๐˜ฃ๐˜ข๐˜ธ๐˜ญ๐˜ต๐˜ข๐˜ธ๐˜ฎ (๐˜ฆ๐˜ฏ๐˜จ๐˜ช๐˜ฏ๐˜ฆ๐˜ฆ๐˜ณ๐˜ฆ๐˜ฅ) ๐˜ฉ๐˜ช ๐˜ฅ๐˜ช๐˜ฏ๐˜จ๐˜ช๐˜ฏ ๐˜ถ๐˜ฑ ๐˜ต๐˜ฉ๐˜ฆ๐˜ช๐˜ฉ๐˜ฏ๐˜ข ๐˜ฅ๐˜ช๐˜ฏ๐˜จ ๐˜ฐ๐˜ฎ ๐˜ฌ๐˜ช๐˜ญ๐˜ฌ๐˜ฆ๐˜ญ๐˜ญ๐˜ฐ ๐˜ฉ๐˜ชโ€ ci hi. Tua mah bangin professor Gerald Keusch (Medicine and international health and associate director of Boston Universityโ€™s National Emerging Infectious Diseases Laboratories) in zongh โ€œ๐˜ฎ๐˜ช๐˜ฉ๐˜ช๐˜ฏ๐˜จ๐˜ต๐˜ฆโ€™ ๐˜ฃ๐˜ข๐˜ธ๐˜ญ๐˜ต๐˜ข๐˜ธ๐˜ฎ ๐˜ฉ๐˜ช๐˜ญ๐˜ฆ๐˜ฉ ๐˜ต๐˜ถ๐˜ข ๐˜๐˜ช๐˜ณ๐˜ถ๐˜ด ๐˜ช๐˜ช ๐˜™๐˜•๐˜ˆ ๐˜ด๐˜ฆ๐˜ฒ๐˜ถ๐˜ฆ๐˜ฏ๐˜ค๐˜ฆ ๐˜ฑ๐˜ฆ๐˜ฏ ๐˜ข ๐˜ต๐˜ฉ๐˜ข๐˜ฌ ๐˜ฉ๐˜ช ๐˜ต๐˜ฉ๐˜ฆ๐˜ช๐˜ญ๐˜ฐ ๐˜ฉ๐˜ช.โ€ Ci-in Vox ah gen hi. Tua dung zui-in, nateโ€™ thu lamsang pilna nei kantel pawl (Scientist/Researchers) te in hih Virus tawh kisai a kattelna masa uh kong post ngei hi (himun pan kisim thei ding: https://web.facebook.com/khaikokguite/posts/3334204956605964). Tua sungah zong mihingteโ€™ bawltawm ding dan hitheilo ahihna kimu thei hi.
Science Daily in hih virus genome (gene: RNA) a ki sittelna tung tawnin mihing bawltawm hilo aa, a om ngiat Virus ahih na 96% muanhuai ahih manin, mihing bawltawm ahih keileh Senteโ€™ khawi hi cih tawh kisai thusuah khat peuhpeuh sang nawnlo ahihna thu gelh hi. Leitungah nateโ€™ thu tawh kisai thumaan thutak kat-telna-ah a minthang mahmah ahi Nature Research Journal (IF 43.070) ah zong, hih virus pen ganhing sungah (gentehna: Baak, Kala-oh) a omngiat ahih lam na suah hi. Tua mah bangin, The Lancet ah zongh hih natna aneiteโ€™ tung lianpan a lungno lakhia ngiatin kattelna-a kibawlna dung zui-in, hih virus pen Baak tung pan hong kilawh hi ding cih uphuai mahmah ahihna thu kigelh hi.
Hih muhna tawh a kinai mahmah, muhna tuamtuam Science tawh kisai Research Journal tuamtuamte ah mipilte in a suah khiat uh a vum avai-in sim theih ding om khinta hi. Tua muh khiatnate mah bulphuh in hih lungno thahna ding zatui a kibawl bawl ahi hi.
๐‘ฒ๐’๐’Š ๐’‰๐’Š๐’›๐’‚๐’˜ ๐’…๐’Š๐’๐’ˆ?
Tua ahih leh koizaw maan/dik ding? Sente in hih lungno a kawi uh mah hi ding maw? Ahih keileh, hih lungno pen ganhing tung pan hong kilawh hi ding?
Senteโ€™ khawi hiding cih upna pen Naingganyi siamte upmawhna hi aa, kattelna kihello hi. A diakin USA leh Chinate pen Ak le Gul a bangh uh ahi hi. Ki kihtalo, kilaulo tuak uh thamlo in, tua zah pi-in zong ki awlmawh khollo tuak uh hi. Tua kawmkal ah Senteโ€™ kiang panin hih natna hong kipat ciangin, USA lam aa nainggangyi siamte in a tuamtuam a upmawh uh zong ahi thei ding mah ahi hi. Thamloh in, Wuhan Institute of Virology a kici, amuanhuai mahmah lungno tawh kisai kattelna pen Wuhan ah 2018 kum a kihong hi-in, tulai natna Wuhan pan hong kipat citciat ciang upmawh theih ding tak khat hong suak hi. Thamloh in, Senteโ€™ social media aa, thuleeng pawlkhat akhahte in zongh a kikhawi hi ding cihlam in lai gelh uh hi. Ahi zong, tuate a tamzaw pen Hong Kong lam leh Taiwan lampan hi uh aa, Mainland China a kici, PR China, ci-in Communism a bulphut-te tawh a kilemlote pawl hituak pha deuh hi.
Naingngangyi siamte in Sente' khawi hi a cih laitak uh, tua lungno (Virus) ngiat kattelna abawl mipilte in ahih leh a tunga upmawhna thu leh tua lungno kisai sa hiaulo uh hi. 1980โ€™ kiim pekin hih Coronavirus te ganhing sungah a om ahih lam mipilte in a kantel khinta uh hi aa, tua virus te Mutation a kici DNA/RNA replication ahi ding bangin apian loh tak ciangin ganhing tung pan tua Mutated gene te mihingteโ€™ tungah hong lut thei ahih na zong a kikipsak khin ahi hi.
๐‘ฉ๐’‚๐’๐’ˆ๐’ƒ๐’‚๐’๐’ˆ ๐’‚๐’‰๐’Š ๐’›๐’๐’๐’ˆ๐’Š๐’;
Bangbang ahi zongin, tu in ahih leh USA Today, Vox leh Thuthang minthang tuamtuamte in, Senteโ€™ lungno khawi hi, cih tawh kisai pen thumaanlo, zuau thu hi ci-in, tangko kik-kik ta uh hi. Mipilteโ€™ katkhiatna mah in na zozaw phot suak hi. Tua-ahih manin, bangbang hita leh, hih virus tawh kisai pen ๐—–๐—ต๐—ถ๐—ป๐—ฎ ๐— ๐—ฎ๐—ฑ๐—ฒ, ahih keileh ๐— ๐—ฎ๐—ฑ๐—ฒ ๐—ถ๐—ป ๐—–๐—ต๐—ถ๐—ป๐—ฎ cih peuh bang peuh mawk ciakciak ding leh Sente peuh mawhsak in muhdah ding hilo hi. Mawhsakna in bang mah phattuamna piangsak ngeilo hi. Amau kiang pan hih natna a kipat sese pen amau a kamsia hi aa, eikiang pan hong kipat loh pen ih lungdam ding hizaw hi.
Bangbang hita leh hih natna in eite zongh hong huzap khinta suak ahih manin, a hithei tawpin kidawmin, kikep ding a thupi pen hong hizaw ta hi.
Etkak:
1. Nature, Volume 579, Issue 3
2. Nature Medicine, Volume 26, Issue 3
3. The Lancet, Volume 395, Issue 10224
4. USA Today, March 22, 2020
5. Vox, March 12, 2020
6. The South China Morning Post, February 20, 2020
Share:

Related Posts:

0 coment๏ฟฝrios:

Post a Comment